Oude eiken kinderbalken

Wat zijn kinderbalken?

Kinderbalken zijn een belangrijk onderdeel van een houten balklaag. De kleinere balken, vaak in kopmaten zoals 10×10 cm of 12×12 cm, liggen dwars op of in de moerbalken. De kinderbalken overbruggen de vrije ruimte tussen de grote, zware moerbalken en dragen hierdoor de plankenvloer. Kinderbalken worden ook wel houten kepers genoemd.

Een lesje geschiedenis over de kinderbalken…

Naast de constructieve functie hebben de kinderbalken een esthetische functie in oude gebouwen. Het aantal kinderbalken speelde een rol in de status van de opdrachtgever. Hoe kleiner de onderlinge afstand tussen de kinderbalken, hoe hoger de status en welvaart van de opdrachtgevende. Een balklaag met een hoog aantal kinderbalken straalt een bepaalde ‘grandeur’ uit. Een statig pand zoals een chateau of landhuis heeft meestal een relatief hoog aantal kinderbalken.

Wat zijn moerbalken?

De grote moerbalken zijn echte constructiebalken met zware kopmaten zoals 25×25 cm, 30×30 cm of 35×35 cm. Deze draagbalken lopen van muur tot muur en dragen het gewicht van de volledige verdieping: de kinderbalken samen met de plankenvloer. Vaak zijn de moerbalken te onderscheiden van andere typen balken door het grote aantal inkepingen, dit zijn de plekken waar de kinderbalken bevestigd waren. Een balk met een kleine onderlinge afstand tussen de inkepingen gaat logischerwijs samen met een groot aantal kinderbalken. Dit is dus een indicatie dat de balk afkomstig is uit een statig pand!

Wat is het verschil tussen de kinderbalken en gordingen?

Het verschil zit vooral in de maatvoering. Ten eerste is een kinderbalk meestal vierkant, bijvoorbeeld 10×10 cm. Een gording daarentegen is rechthoekig, bijvoorbeeld 10×15 cm of 10×20 cm. Deze grotere kopmaat heeft als voordeel dat het grotere afstanden kan overbruggen, bijvoorbeeld 300 cm of 350 cm, terwijl het extra gewicht van de balklaag beperkt blijft. Oude gordingen zijn dus meestal langer dan kinderbalken. Ten tweede kan er ook een verschil in functie zijn. Een eiken kinderbalk draagt de verdiepingsvloer, terwijl een gording naast deze functie ook de dakbedekking kan dragen. In dat geval lopen de gordingen vaak in de lengterichting van de kap.

Hoe oud zijn gebruikte kinderbalken?

Kinderbalken zijn vaak meer dan honderd jaar oud. Tegenwoordig is een eiken balklaag zeer arbeidsintensief. Bovendien zijn er talloze andere oplossingen en bouwmaterialen beschikbaar om een verdiepingsvloer te dragen. Vroeger waren de kinderbalken echter niet weg te denken in de bouw van grote panden. In veel antieke kinderbalken zitten nog handgesmede nagels, wat duidt op een zeer hoge leeftijd. Zo hebben wij partijen kinderbalken voorradig uit panden die in de 17e en 18e eeuw zijn gebouwd.

De keuze voor eikenhouten kinderbalken is logisch, omdat het hout zeer sterk is en zelfs in kleinere kopmaten niet snel doorbuigt. Bovendien heeft het een prachtige, statige uitstraling. De oude kinderbalken zijn vaak gezaagd (of handgehakt) zonder het hart van de eikenstam, wat betekent dat ze overwegend hartvrij zijn. Hierdoor blijven de balken mooi recht en worden grote scheurvormingen voorkomen.

17e-eeuwse kinderbalken uit Reims

Deze bijzondere partij kinderbalken is afkomstig uit een voormalig staatsgebouw in het oude centrum van Reims. Het pand werd gerenoveerd en de historische balklaag werd vervangen. We hebben onze hand weten te leggen op deze partij, die een kopmaat heeft van circa 10×15 cm en lengtes van ruim 260 cm. Ondanks dat de balken honderden jaren oud zijn, is het hout nog steeds keihard.

Kinderbalken uit kasteel Boekenberg, Antwerpen

In sommige gevallen wordt besloten een antieke balklaag te vervangen door bijvoorbeeld hedendaagse constructieve eisen voor een verbouwing. Zo ook bij het 18e-eeuwse kasteel Boekenberg in Antwerpen. Deze kinderbalken zijn nog met de hand gehakt en hebben daardoor een sublieme patina. De balken zijn ternauwernood gered van de ondergang: een aantal weken nadat de balklaag is afgebroken en het hout naar de werf is getransporteerd, hebben we het droevige nieuws gelezen dat het volledige kasteel door een grote brand is verwoest. Gelukkig zijn de historische balken gered en liggen ze opgeslagen in Doorwerth. Het is een grote partij met kopmaten van circa 9×9 cm tot 10×10 cm in lengtes tot circa 260 cm.

Oude balklaag renoveren

Bij de renovatie van een historisch pand zoekt men soms wederom historische kinderbalken. Wij kunnen daarmee helpen.

Architecturale interieurprojecten met kinderbalken

Een eikenhouten balklaag in een woonkamer, slaapkamer of orangerieruimte voegt een enorme hoeveelheid warmte en karakter toe. Ons team werkt samen met architecten die hulp nodig hebben bij het realiseren van zo’n balklaag met historisch eikenhout. Op speciaal verzoek maken wij een preselectie. De sfeer van een ruimte wordt grotendeels bepaald door zo’n balklaag. Er zijn talloze mogelijkheden: bijvoorbeeld strakkere kinderbalken met een witte kalklaag of juist de donkerbruine balken met een handgehakte patina. We hebben verschillende uniforme partijen kinderbalken op voorraad, waaruit de architecten een keuze kunnen maken.

Kinderbalken gerecupereerd

De antieke kinderbalken of kepers kunnen door ons worden gerecupereerd: ontspijkerd en gereinigd. Let er op dat het zeer lastig is om de handgesmede nagels uit het hout te verwijderen, deze kunnen in sommige gevallen afbreken. De balken kunnen op verzoek worden schoongeborsteld.

Kinderbalken geschaafd

Interieurarchitecten kunnen voor geschaafde eiken kinderbalken kiezen als er een strakker, en lichter geheel voor ogen is. De kinderbalken schaven wij op de gewenste kopmaat en zijn hierdoor tamelijk vlak en recht. Bekijk het project aan de Amsterdamse gracht waar de opdrachtgever gekozen heeft voor een geschaafde eiken balklaag.

Oude eiken kinderbalken prijzen

De prijzen variëren van onder meer de afmetingen, de herkomst en de bewerking. Wanneer een prijsindicatie gewenst is, vraag eenvoudig een offerte aan en specificeer daarin de gewenste netto maatvoeringen en hoeveelheden.