Vandaag geopend tot 17:00
Vandaag geopend tot 17:00
Oude wagonplanken of wagondelen, zijn houten vloerplanken die afkomstig zijn van (oude) goederenwagons of treinwagons. Deze wagons dienden voor het vervoer van uiteenlopende goederen, waaronder stalen balken, buizen, rollen, grind, stenen, oud ijzer en diverse andere industriële grondstoffen en (bouw)materialen. Na verloop van tijd worden deze wagons buiten gebruik gesteld en uiteindelijk ontmanteld, waardoor de oude houten vloerplanken vrij komen.
Veel wagonplanken hebben hun oorsprong in Frankrijk, wat te verklaren is door verschillende factoren.
Waarom eigenlijk vooral in dat land?
Ten eerste heeft Frankrijk een uitgebreid spoornetwerk voor goederentreinen, wat heeft bijgedragen aan de beschikbaarheid van oude wagonplanken. Op besluit van Lodewijk XVIII wordt in 1823 een vergunning verleend voor de aanleg van de allereerste spoorlijn voor het vervoer van steenkool. Frankrijk is het grootste land binnen de Europese Unie qua oppervlakte, met een centrale ligging in Europa en direct grenzend aan diverse belangrijke handelspartners zoals Spanje, Italië, Zwitserland, Duitsland, Engeland en België. Frankrijk heeft een uitgebreid netwerk van spoorwegen die ook de grenzen over gaan, en waar ook de Franse industrie intensief gebruik van maakt. Dat betekent dus relatief veel goederenwagons.
Een tweede reden is dat eikenhout een binnenlandse grondstof is in Frankrijk door de talloze eikenbossen. De voorkeur van de Fransen gaat vaak uit naar het gebruik van beschikbare binnenlandse grondstoffen in plaats van het hout te importeren uit andere landen. Dus samenvattend, de Franse industrie maakt gebruik van het uitgebreide spoorwegennetwerk en de keuze valt vaak op Frans eikenhout voor de houten vloeren in de treinwagons.
Een echte wagonplanken is te herkennen aan een paar factoren. De planken zijn nooit langer dan 285 cm omdat de breede van de wagon beperkend is voor de lengte van de wagonplanken; de planken worden namelijk in de breedterichting van de wagon gelegd. Naast de lengte is een wagonplanken ook minimaal 3 tot 4.5 cm dik. In sommige treinwagons worden nog dikkere planken gebruikt tot wel 6.5 cm dikte echter zijn deze zeer schaars.
De planken werden bevestigd met twee, drie of vier bouten, zichtbaar op de foto. Bij demontage worden de bouten verhit met een brander, wat het losmaken vergemakkelijkt. Hierdoor vertonen de planken rond de gaten mogelijk gedeeltelijke verkoling van het hout.
De bovenzijde van een oude wagonplank is geleefd. Het hout heeft veel te verduren gehad door het vervoeren van de diverse goederen, maar ook door het weer. In tegenstelling hiermee is de onderkant doorgaans gladder en minder gehavend.
Wagonplanken en spoorplanken worden soms verward, maar er zijn essentiële verschillen zoals de herkomst en de kwaliteit. Een wagonplank is afkomstig van de vloer van een treinwagon, terwijl een spoorplank wordt gezaagd uit een oude spoorbiels, de eiken balken onder het spoor, herkenbaar aan de 8 bevestigingsgaten. Een ander onderscheid betreft de kwaliteit: het eikenhout van een wagonplank is aanzienlijk beter dan dat van een spoorplank, omdat kwalitatief minder hoogwaardige eikenstammen werden gebruikt voor het zagen van spoorbielzen.
Er bestaan diverse soorten wagonplanken en elke batch heeft andere eigenschappen. Allereerst kan het houtprofiel van de plank verschillen. Zo heeft de traditionele wagonplank een rechthoekig profiel, en andere wagonplanken een zogenoemd Z-profiel of halfhoutse verbinding.
De eiken wagonplanken zijn veelal afkomstig uit open goederenwagons zonder overkapping. Het hout is sterk en duurzaam en is bestand tegen de verschillende weersinvloeden. In sommige treinwagons liggen tropisch hardhouten wagonplanken op de vloer. Deze planken zijn ook uitermate geschikt voor open goederenwagons. Andere partijen wagonplanken zijn afkomstig uit gesloten goederenwagons, treinwagons met een overkapping. Zulke planken komen niet in aanraking met regen en zon, en een daardoor is een zachtere naaldhoutsoort ook geschikt. Oude grenen wagonplanken komen altijd uit gesloten goederenwagons.
Het gebruik van eikenhout voor de houten vloeren in Franse treinwagons neemt af, aangezien er nu vele andere materialen met vergelijkbare eigenschappen beschikbaar zijn. De eiken wagonplanken worden dus steeds zeldzamer. Bovendien is Frans eikenhout tegenwoordig schaars en daardoor kostbaar, waardoor de Franse spoorwegen vaker kiezen voor alternatieve materialen. Het wordt dus steeds moeilijker voor ons om de kenmerkende oude eiken wagonplanken te verkrijgen in de toekomst. Gelukkig hebben we een omvangrijke voorraad opgebouwd afgelopen jaren waardoor we steeds kunnen leveren wat er gevraagd wordt.
Meer weten over wagonplanken?